Το ντόπινγκ χτυπάει την πόρτα του motocross
Τα μηχανοκίνητα σπορ, για πολλά χρόνια απολάμβαναν ένα είδους ασυλίας από τους ελέγχους ντόπινγκ που είχαν γίνει κανόνας για τα κλασσικά ολυμπιακά αθλήματα και όχι μόνο. Με την χρήση της ορολογίας “Άθλημα” και “Αθλητής” τα τελευταία χρόνια ο μηχανοκίνητος αθλητισμός μπήκε στο στόχαστρο του ντόπινγκ κυκλώματος.
Ίσως η λέξη κύκλωμα να ακούγετε λίγο βαριά, όμως για να ξεκαθαρίσουμε κάτι από την αρχή, μην φανταστεί κανείς ότι οι εταιρίες που ασχολούνται με τα παρασκευάσματα και την επιστήμη του ντόπινγκ είναι καρτέλ υπόγειων εργαστηρίων στην Κολομβία και οι γιατροί που τα χορηγούν βαποράκια σε υποβαθμισμένες περιοχές των μεγαλουπόλεων. Αντιθέτως οι εταιρίες είναι γνωστές φαρμακοβιομηχανίες που επενδύουν εκατομμύρια στην έρευνα και τεχνολογία των φαρμάκων και οι γιατροί πετυχημένοι αθλητίατροι(κυρίως) που μπορούν να εφαρμόσουν με επιτυχία τις συνταγές και να συγκεντρώσουν τις απαιτούμενες πληροφορίες για τις φαρμακοβιομηχανίες που συνεργάζονται.
Γιατί όμως οι φαρμακοβιομηχανίες επέλεξαν τον αθλητισμό για την έρευνα και τεχνολογία τους; Το κάθε άθλημα πιέζει και ωθεί τον ανθρώπινο οργανισμό πολλές φορές στα άκρα ενώ γενικότερα απαιτούν οι ανθρώπινες λειτουργίες των αθλητών να βρίσκονται σε άριστη κατάσταση. Αυτές οι λειτουργίες εκτός ότι βρίσκονται στην καλύτερη δυνατή κατάσταση στους αθλητές, επιπλέον πιέζονται να αποδώσουν στο έπακρο των δυνατοτήτων τους. Σε αυτούς του οργανισμούς είναι ασφαλέστερο να πειραματιστεί κανείς, πρώτον γιατί είναι μεγαλύτερης αντοχής διατρέχοντας μικρότερο κίνδυνο επιπλοκής, και δεύτερον γιατί θεωρούνται καθαροί, νέοι και υγιείς οργανισμοί που τα αποτελέσματα τους δεν θα αποτυπωθούν μόνο στις ιατρικές εξετάσεις αλλά και στην συνολική απόδοση του οργανισμού στο άθλημα που διαγωνίζεται.
Ναι, όπως καταλάβατε οι αθλητές είναι τα πειραματόζωα των φαρμακοβιομηχανιών, για να παράγουν καλύτερα και ποιοτικότερα φάρμακα για τον μέσο άνθρωπο. Ακόμα καλύτερα για αυτές τις εταιρίες οι αθλητές και οι ομάδες τους, στον βωμό της δόξας(και του χρήματος μερικές φορές) είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν για να δοκιμάσουν το καινούργιο συσκεύασμα, το καινούργιο πείραμα.
Σε όλη αυτήν την διαδικασία τα μηχανοκίνητα σπορ διέφευγαν ή αν θέλετε έμειναν στο απυρόβλητο κυρίως γιατί οι ανθρώπινες λειτουργίες που ενεργοποιούνταν σε αυτά τα σπορ είχαν να κάνουν περισσότερο με την αντίληψη, την πνευματική κατάσταση και την ψυχική αντοχή του οδηγού παρά με την σωματική αντοχή και μυική του διάπλαση.
Τα πράγματα όμως άλλαξαν, όχι μόνο για τα μηχανοκίνητα αλλά και σε πολλά άλλα αθλήματα όταν αυξήθηκε σε μεγάλο βαθμό ο επαγγελματικός αθλητισμός και πλέον παιζόντουσαν πολλά λεφτά στο τραπέζι της βιομηχανίας αθλητισμού. Το 1999 ιδρύθηκε η WADA(World Anti-doping Agency) ενός παγκόσμιου οργανισμού ελέγχου του ντόπινγκ που συγκέντρωσε σε ένα φορέα το αντιντόπινγκ αλλάζοντας το καθεστώς με τους πολλούς ανεξάρτητους ελεγκτικούς φορείς της κάθε χώρας και του κάθε αθλήματος. Τα μηχανοκίνητα και πάλι θα μπορούσαν να την γλυτώσουν αφού έτσι κι αλλιώς δεν είχαν εμφανιστεί σημαντικά κρούσματα-ενδείξεις ντόπινγκ στην μακροχρόνια πορεία τους. Όμως για κάποιο λόγο, οι οδηγοί αγώνων έγιναν αθλητές και οι έλεγχοι αντιντόπινγκ εγκαταστάθηκαν στις πίστες.
Με την δημιουργία της WADA το αντιντόπινγκ πέρασε σε άλλη διάσταση, απέκτησε καταλόγους με απαγορευμένες ουσίες ταξινομημένες όπως αρμόζει σε κάθε άθλημα. Και τι εννοούμε με αυτό; Για παράδειγμα στα 100 μέτρα του στίβου ο αθλητής θέλει να βρίσκεται σε εγρήγορση ενώ αντίθετα στην τοξοβολία πρέπει να βρίσκεται σε απόλυτη ηρεμία κάτι που απαιτεί διαφορετική προσέγγιση στην ενδεχόμενη χρήση ντόπινγκ. Με αυτόν τον τρόπο η WADA έκανε πιο στοχευμένους και πιο οικονομικούς ελέγχους από το να ελέγχει όλους για όλα, όμως αυτή η πολιτική έβαλε στην λίστα απαγορευμένων ουσιών και ουσίες οι οποίες δεν ήταν επικίνδυνες και δεν θεωρούταν στο παρελθόν ντόπινγκ.
Αυτό θα περίμενε κανείς ότι θα αποθάρρυνε τις φαρμακοβιομηχανίες να ασχολούνται με το ντόπινγκ. Αντιθέτως, οι φαρμακοβιομηχανίες είχαν ήδη περάσει στο επόμενο στάδιο του ντόπινγκ και πλέον δεν χρειαζόντουσαν να επιχειρούν πάνω στους αθλητές στους αγώνες με το ρίσκο των ελέγχων της WADA αλλά πλέον επένδυαν στις προπονήσεις αφού είχαν αποδείξει ότι αυτός ο τρόπος ήταν πιο αποτελεσματικός. Η WADA απάντησε με αιφνίδιους ελέγχους αθλητών πριν από μεγάλες διοργανώσεις όπως με την γνωστή μας υπόθεση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στην Αθήνα με την Κατερίνα Θάνου και τον Κώστα Κεντέρη.
Σε όλο αυτό το σκηνικό που περιγράψαμε υπάρχει ένα αναπάντητο ερώτημα. Πως η WADA γνωρίζει σε τι πειραματίζεται η κάθε εταιρία και επιπλέον είναι τόσο μπροστά που ξέρει και τον τρόπο για να το ανακαλύψει, ώστε να το τιμωρήσει; Όπως αναφέραμε οι φαρμακοβιομηχανίες που ασχολούνται με το ντόπινγκ είναι μεγάλες εταιρίες αξίας πολλών εκατομμυρίων και επενδύουν τεράστια ποσά στην έρευνα και τεχνολογία για την εξέλιξη των φαρμάκων. Η WADA διαθέτει τα αντίστοιχα ποσά και τους επιστήμονες για να αντεπεξέλθει σε αυτόν τον ανταγωνισμό; Είναι ένα ερώτημα που επίσημα δεν μπορεί να απαντηθεί και φυσικά υπάρχει το απόρρητο που καλύπτει τις ενέργειες και των δύο πλευρών. Όμως στους κύκλους του αθλητισμού υπάρχει έντονα η φημολογία και εδώ ξεκαθαρίζουμε ότι μιλάμε για φήμες που όμως έχουν λογική βάση, ότι η WADA βάζει τις ίδιες τις εταιρίες φαρμάκων να κυνηγούν η μία την άλλη δίνοντας της έτοιμους τους τρόπους ανίχνευσης των απαγορευμένων ουσιών και διαδικασιών. Σαν αντάλλαγμα οι εταιρίες που παρέχουν τέτοιες πληροφορίες περνάνε για ένα διάστημα στο απυρόβλητο οι αθλητές της.Τα συμφέροντα όμως ήταν μεγάλα και σύντομα εταιρίες φαρμάκων σε Αμερική και Ευρώπη ήρθαν αντιμέτωπες με ένα καθεστώς σκληρού και υπόγειου ανταγωνισμού. Οι αμερικάνοι για να περιορίσουν την WADA και να προστατέψουν τις δικές τους εταιρίες αναβαθμίζουν το 2001 τον εθνικό τους φορέα αντιντόπινγκ NADO ιδρύοντας την USADA και τις δίνουν διεθνή ισχύ μέσω της UNESCO. Έτσι δημιουργείται ένα κουβάρι στον χώρο του αντιντόπινγκ με δύο αρχές την WADA και την USADA η οποίες έχουν και διαφορετικές αρμοδιότητες αποδικνύοντας έμπρακτα ότι δεν υπάρχει μεταξύ τους εμπιστοσύνη, δίνοντας ένα καλό πάτημα στις φήμες για συμφωνίες και σκοπιμότητες κάτω από το τραπέζι. Εδώ πάει και η λέξη “κύκλωμα” που χρησιμοποιήσαμε νωρίτερα.
Και σε όλα αυτά μπήκε και το motocross. Χωρίς να υπάρχουν ενδείξεις για χρήση απαγορευμένων ουσιών ή διαδικασιών στο χώρο του motocross, τα τελευταία χρόνια η Παγκόσμια Ομοσπονδία(FIM) αποφάσισε να διεξάγει ελέγχους ντόπινγκ στα παγκόσμια πρωταθλήματα μοτοσυκλέτας προβάλλοντας το Fair Play, την ισότητα και δικαιοσύνη των αγώνων της. Δεν ξέρουμε αν υπήρχε καπνός, το μόνο σίγουρο είναι ότι τώρα υπάρχει και φωτιά αφού στην ουσία οι αθλητές θα πρέπει αναγκαστικά να ενημερωθούν για το ντόπινγκ γιατί ακόμα και μια αθώα αντιβίωση μπορεί να περιέχει απαγορευμένες ουσίες. Αυτή η ενημέρωση είναι η καλύτερη διαφήμιση για τις ευεργετικές λειτουργίες των απαγορευμένων ουσιών και η σπίθα του ντόπινγκ στο άθλημα του motocross.
Πρόσφατα η σπίθα έγινε φωτιά με την ανακοίνωση ότι ο James Stewart βρέθηκε θετικός σε χρήση απαγορευμένων ουσιών στον αγώνα του AMA/FIM Supercross στο Seattle. Θυμίζουμε ότι αυτός ο θεσμός είναι και Παγκόσμιο Πρωτάθλημα SX για αυτό και ο χαρακτηρισμός FIM. Η ανακοίνωση έγινε από την FIM η οποία μάλιστα μέχρι να ξεκαθαρίσει το θέμα η WADA, εξετάζοντας και το δείγμα που έχει στα χέρια του ο Stewart(σε κάθε έλεγχο ένα δείγμα κρατάει WADA και ένα ο αθλητής), απαγορεύει προσωρινά στον αθλητή να συμμετάσχει σε αγώνες από της 20/06/14 και μετά.
Η υπόθεση Stewart φέρνει δύο προβλήματα στον χώρο του motocross,το ένα είναι η τεράστιες λίστες των απαγορευμένων ουσιών και το δεύτερο είναι κατά πόσο οι “ποινές” της WADA εφαρμόζονται διεθνώς. Για το πρώτο πρόβλημα απλά θα αναφέρουμε ότι μερικές ουσίες που συναντώνται σε ενεργειακά ποτά, θεωρούνται απαγορευμένες και αν ανιχνευτούν μπορούν να θεωρηθούν ντόπινγκ. Οι εταιρίες ενεργειακών ποτών έχουν επενδύσει τεράστια ποσά στον χώρο του motocross και αν τα προϊόντα τους θεωρηθούν ντόπινγκ, αυτές θα αποσυρθούν και οι αγώνες θα αντιμετωπίσουν μεγάλο οικονομικό πρόβλημα. Εδώ να ξεκαθαρίσουμε ότι ο Stewart φέρεται να έχει χρησιμοποιήσει αμφεταμίνες μια ουσία που είναι εδώ και πάρα πολλά χρόνια ανάμεσα στις απαγορευμένες αλλά συναντάτε σε πολλά κοινά φάρμακα για διάφορες παθήσεις. Στο δεύτερο πρόβλημα είναι να δούμε κατά πόσο η ΑΜΑ θα εναρμονιστεί στις κυρώσεις που ενδέχεται να επιβάλει η Παγκόσμια Ομοσπονδία(FIM) στον Stewart, γιατί στο παρελθόν σε άλλα αθλήματα έχουμε δει να μην λαμβάνονται σοβαρά από τους αμερικάνους οι αποφάσεις της WADA αλλά και των Παγκόσμιων Ομοσπονδιών διάφορων άλλων αθλημάτων. Σε πρώτη φάση η ΑΜΑ επιτρέπει στον Stewart να αγωνιστεί αδιαφορώντας για την απόφαση της FIM για προσωρινή αποβολή του Stewart, αλλά και αμφισβητόντας τους τρόπους και τις διαδικασίες ελέγχου της WADA μέχρι να υπάρξει τελική απόφαση από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Μοτοσυκλέτας(FIM). Αν σεβόταν πραγματικά και πίστευε στην WADA θα είχε επιβάλει μόνη της περιοριστικούς όρους στον Stewart και δεν θα χρειαζόταν η επέμβαση της FIM. Βέβαια υπάρχουν και αναπάντητα ερωτήματα για την πλευρά της FIM, όπως γιατί χρειάστηκαν να περάσουν δύο μήνες για να ανακοινώσει τα αποτελέσματα και γιατί δεν έλεγξε αμέσως το δεύτερο δείγμα που έχει στα χέρια του ο Stewart για να βγάλει μια, και οριστική απόφαση;
Μετά και τις τελευταίες εξελίξεις στην υπόθεση Stewart, αυτό που καταλαβαίνει κανείς για τους ελέγχους ντόπινγκ, είναι ότι οι κανονισμοί είναι διαπραγματευσιμοι(υπάρχουν παραθυράκια) ανάλογα με τα συμφέροντα της κάθε χώρας και του κάθε αθλήματος. Δυστυχώς η ιστορία αυτό έχει δείξει με πιο τρανό παράδειγμα την υπόθεση του αμερικανού ποδηλάτη Lans Armstrong, που του αφαιρέθηκαν το 2012 οι επτά γύροι Γαλλίας που είχε κατακτήσει, μετά από μαρτυρίες γιατρών και αθλητών οι οποίες ελέχθησαν και βγήκαν αληθινές. Κι όμως ο Armstrong είχε περάσει αρνητικός όλους τους ελέγχους ντόπινγκ που του είχαν επιβληθεί και το χειρότερο είναι ότι στο τέλος παραδέχτηκε την χρήση παράνομων μεθόδων και ουσιών, βάζοντας σε πλήρη αμφισβήτηση την αξιοπιστία των ελέγχων ντόπινγκ.
