50 ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΧ – ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ!

Στο προηγούμενο άρθρο μας για τα 50 Xρόνια του Ελληνικού Motocross, αναφερθήκαμε στο ξεκίνημα της φλόγας που αναζωπύρωσε τα πρώτα πρωταθλήματα στις αρχές του 1970. Πέρασε αρκετός καιρός από τότε, άλλαξε ο χρόνος αλλά ποτέ δεν σταματήσαμε να ασχολούμαστε με το θέμα.

Ας το πάρουμε όμως από εκεί που το αφήσαμε. Μετά τον επιτυχημένο πρώτο αγώνα motocross που πραγματοποιήθηκε στην Σαρωνίδα της Ανάβυσσου, η ΕΛΠΑ αποφάσισε ότι θα έπρεπε να διεξάγει πρωτάθλημα για το συγκεκριμένο σπορ, ανακοινώνοντας το 1972 το πρώτο πρωτάθλημα motocross στην Ελλάδα. Παράλληλα υπήρχε και το πρωτάθλημα του ΑΣΕΜ(Αθλητικός Σύλλογος Ελλήνων Μοτοσυκλετιστών) που περιλάμβανε αγώνες motocross μεταξύ άλλων, όμως οι αναβάτες που συμμετείχαν συγκέντρωναν βαθμούς από όλους τους αγώνες του Συλλόγου, που περιλάμβαναν, σιρκουί, αναβάσεις, ταχύτητα, αγώνες επιτάχυνσης ακόμα και enduro. H ΕΛΠΑ πραγματοποιούσε ξεχωριστά πρωταθλήματα για κάθε άθλημα και συμπεριέλαβε και το motocross σε αυτά, πολλές φορές με διοργανωτή τον ΑΣΕΜ. Το ξεκίνημα δεν ήταν εύκολο καθώς θα έπρεπε να θεσμοθετηθούν οι κανονισμοί των αγώνων. Εκεί, ξεκίνησαν και τα πρώτα προβλήματα.

Οι πιο απλοί κανόνες, έγιναν αυτομάτως και οι πιο δύσκολοι. Καταρχήν έπρεπε να αποφασιστεί ποιοι θα τρέχουν, με τι και σε ποια κατηγορία. Ο μόνος τρόπος για να αποδείξει κάποιος ότι είναι ικανός να τρέξει αγώνες μοτοσυκλετών ήταν βασικά να έχει δίπλωμα, το οποίο μπορούσες να αποκτήσεις από τα 18 σου έτη και μετά. Κατόπιν, για να υπάρχει η σχετική εμπειρία πάνω σε μοτοσυκλέτα, το δίπλωμα των αγωνιζόμενων έπρεπε να έχει εκδοθεί τουλάχιστον ένα χρόνο πριν την συμμετοχή του αθλητή στον πρώτο του αγώνα. Αμέσως αμέσως καταλαβαίνουμε ότι κανένας δεν μπορούσε να αγωνιστεί πριν τα 19 του έτη, ένας κανονισμός που άλλαξε σταδιακά με την εισαγωγή των νεανικών κατηγοριών Mini – Junior το 1996. Τις δεκαετίες του ’70-’80, αυτό ήταν πρόβλημα καθώς αρκετοί που ήθελαν να αγωνιστούν στο άθλημα του motocross, ή ήταν πολύ μικροί σε ηλικία ή δεν είχαν δίπλωμα.

Αυτός ο κανονισμός περιόρισε σημαντικά τις συμμετοχές των πρώτων διοργανώσεων και ίσως ανάγκασε την ΕΛΠΑ να ξεκινήσει το πρωτάθλημα με τέσσερις κατηγορίες, στις οποίες μπορούσαν να δηλώσουν συμμετοχή όλοι(αρκεί να είχαν την κατάλληλη μοτοσυκλέτα), ασχέτως αν μέσα σε μια ημέρα συμμετείχαν σε δύο ή και τρεις κατηγορίες. Οι πρώτες κατηγορίες ήταν, έως 125cc, έως 175cc, έως 200cc και από 250cc και άνω, κατηγορίες που είχαν να κάνουν με τους κυβισμούς που έβγαζαν οι κατασκευαστές εκείνη την εποχή και δεν υπήρχε διαχωρισμός σε δίχρονες ή τετράχρονες. Εδώ να αναφέρουμε ότι η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που είχε πρωτάθλημα στα 125cc καθώς η FIM ξεκίνησε το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα στην κατηγορία το 1975. Εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι κάποιος που είχε ένα 125cc μπορούσε να τρέξει τουλάχιστον σε τρεις κατηγορίες και το εκπληκτικό είναι ότι υπήρχαν αναβάτες που το έκαναν, συμμετέχοντας σε έξι σκέλη των 35 λεπτών και δύο γύρων σε μια ημέρα! Αυτό βοήθησε σημαντικά στο να έχουν όλες οι κατηγορίες συμμετοχές κάτι που όμως δεν ήταν αρκετό όπως αποδείχτηκε για τα πρωταθλήματα, καθώς για να μετρήσει ο αγώνας μιας κατηγορίας, ο κανονισμός προέβλεπε το ελάχιστο των οχτώ συμμετοχών. Την επόμενη χρονιά, οι τέσσερις κατηγορίες τροποποιήθηκαν σε κυβισμούς για να επικρατήσουν σύντομα τρεις κατηγορίες, τα 125cc, τα 250cc και η κατηγορία Ανεξαρτήτων, ομαλοποιώντας την κατάσταση με τις συμμετοχές σε κάθε κατηγορία, με αποτέλεσμα να αρχίσουν να βγαίνουν πρωταθλητές. Με τις συμμετοχές σε καλά νούμερα, στις αρχές του 1980 άλλαξε και κανονισμός που επέτρεπε την συμμετοχή σε περισσότερες από μια κατηγορίες, πιθανότατα για λόγους ασφάλειας. Παρά το γεγονός ότι η δημοφιλέστερη κατηγορία παγκοσμίως εκείνη την εποχή ήταν τα 500cc, στην Ελλάδα δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ πρωτάθλημα αμιγώς 500cc μοτοσυκλετών. Το 1979 δε, σταμάτησε και η κατηγορία των Ανεξαρτήτων για να επιστρέψει το 1995, με την μορφή της OPEN που την γνωρίζουμε μέχρι και σήμερα.

Εκτός από τα διπλώματα των αγωνιζομένων και τις κατηγορίες, ένα αρκετά μπερδεμένο σύστημα ανάδειξης των νικητών(για τα σημερινά δεδομένα), έκανε δύσκολη την παρακολούθηση των αγώνων. Οι νικητές έβγαιναν(πολλές φορές τα αποτελέσματα ανακοινώνονταν μια εβδομάδα μετά τον αγώνα) με την μέση ωριαία ταχύτητα που πετύχαιναν και στα δύο σκέλη συγκεντρωτικά, βάσει των γύρων και του χρόνου που είχαν ολοκληρώσει τα σκέλη. Για παράδειγμα, αν δύο αναβάτες πετύχαιναν από μια πρώτη και μια δεύτερη θέση ο καθένας, θα κέρδιζε τον αγώνα αυτός που επικράτησε με μεγαλύτερη διαφορά το σκέλος που κέρδισε(καθώς θα πετύχαινε μεγαλύτερη μέση ωριαία). Αυτό άλλαξε στις αρχές του 1980 και κάθε σκέλος θεωρήθηκε ξεχωριστός αγώνας με δική του απονομή, ενώ μετά το 2000 επανήλθε το αθροιστικό σύστημα των δύο σκελών, προσθέτοντας το σύνολο των βαθμών βάσει θέσης(με το καλύτερο αποτέλεσμα του δεύτερου σκέλους να επικρατεί σε περίπτωση ισοβαθμίας).

Οι κανονισμοί όμως, δεν ήταν τα μοναδικά εμπόδια που έπρεπε να ξεπεράσει το ελληνικό motocross. Στα πρώτα του χρόνια υπήρχε Δικτατορία στην Ελλάδα και πολυτάραχο πολιτικό κλίμα, η πετρελαϊκή κρίση με δελτία καυσίμων το 1973 και φυσικά η επιστράτευση με τον πόλεμο της Κύπρου το 1974. Παράλληλα οι αγώνες μοτοσυκλέτας δεν ήταν κοινωνικά αποδεκτοί, όπως και η μοτοσυκλέτα γενικότερα στην ελληνική κοινωνία. Το πάθος όμως εκείνων των ανθρώπων βρήκε την λύση και μπόρεσαν να στήσουν το άθλημα στην χώρα μας σε γερές βάσεις, με αποτέλεσμα την επόμενη δεκαετία να μπούμε στην χρυσή εποχή του ελληνικού motocross. Η δεκαετία του 1970 εκτός από πολυτάραχη ήταν και μια εποχή αλλαγών για την μοτοσυκλέτα, αγωνιστική και μη. Οι ιαπωνικές μοτοσυκλέτες είχαν αρχίσει να παίρνουν σημαντικό μερίδιο της ελληνικής αγοράς από τις ευρωπαϊκές, και στο motocross η γενιά των τετράχρονων κινητήρων έδινε την θέση του στους δίχρονους, που ήταν ελαφρύτεροι και απέδιδαν περισσότερη δύναμη στα ίδια κυβικά εκατοστά. Το μπραντεφέρ Ευρώπης Ιαπωνίας συνεχίστηκε και την επόμενη δεκαετία, με πάρα πολλές εταιρείες να δραστηριοποιούνται στο motocross, προσφέροντας καινοτομίες μέσω του ανταγωνισμού, με τους Ιάπωνες τελικά να παίρνουν το πάνω χέρι, από τα μέσα του 1980 και μετά.

Κάτω από όλες αυτές συγκυρίες το motocross κατάφερε να αποκτήσει τον δικό του χαρακτήρα και το δικό του κοινό καθώς οι απαιτήσεις του αθλήματος σε φυσική κατάσταση, αποθάρρυνε τους ασφάλτινους αγωνιζόμενους που είχαν μάθει να συμμετέχουν σε όλες τις μορφές της αγωνιστικής μοτοσυκλέτας στην χώρα μας. Ολοένα και περισσότεροι το ακολουθούσαν και αποκτούσε όλο και περισσότερη δημοτικότητα στις τάξεις της νεολαίας της εποχής. Σύντομα έφτασε στο απόγειο της με τους “τσιγαράδες”(Marlboro, Camel, Rothmans) να γίνονται οι μεγάλοι χορηγοί αλλά και προμότερ των ελληνικών αγώνων μοτοσυκλέτας, βάζοντας το motocross στην τηλεόραση τις εφημερίδες και τα περιοδικά. Οι συμμετοχές στους αγώνες ήταν περισσότερες από ποτέ, κι ας υπήρχαν μόνο δύο κατηγορίες(125cc/250cc), ενώ το πρωτάθλημα είχε φτάσει να προκηρυχτούν σε μια χρονιά, 16 πρωταθληματικοί αγώνες σε ολόκληρη την Ελλάδα. Χορηγοί παντού, πριμ τερματισμού για όλους τους συμμετέχοντες, διαφήμιση, με τις εταιρείες μοτοσυκλετών να επενδύουν περισσότερο από ποτέ στην κατάκτηση των τίτλων ενώ δειλά δειλά έκανε την εμφάνιση του και το Supercross. Tο ελληνικό motocross έδειχνε ότι είχε δυνατό παρόν και σίγουρο μέλλον καθώς τίποτα δεν φαινόταν να μπορεί να ανακόψει την ανοδική πορεία του. Ο καλπάζων όμως επαγγελματισμός του αθλήματος, σύντομα ξεπέρασε και εξέθεσε το ερασιτεχνικό του υπόβαθρο, με αποτέλεσμα στις αρχές και τα μέσα του 1990 τα συσσωρευμένα προβλήματα να φέρουν σε ρήξη την αρχή του αθλήματος με τους αγωνιζόμενους. Στο κακό κλίμα ήρθαν να προστεθούν και ατυχείς συγκυρίες, με αποτέλεσμα οι μεγάλοι χορηγοί να αποχωρήσουν και το άθλημα να βρεθεί σε μια δυσμενή κατάσταση. Ως μια αναλαμπή, στα τέλη της δεκαετίας του ’90 πραγματοποιήθηκαν δύο παγκόσμια πρωταθλήματα της κορυφαίας κατηγορίας των 250cc, που ακόμα αποτελούν τις κορυφαίες διοργανώσεις που πραγματοποιήθηκαν στην χώρα μας στο motocross, όμως δεν κατάφεραν να επαναφέρουν την χρυσή εποχή στο ελληνικό πρωτάθλημα. Η δεκαετία του 1990 όμως δεν άφησε μόνο αυτή την πικρία κατά την ολοκλήρωση της. Όπως είπαμε είχαν πραγματοποιηθεί δύο παγκόσμια πρωταθλήματα των 250cc και εδραίωσε το Athens Supercross, τον πιο σημαντικό αγώνα κάθε χρονιάς, φέρνοντας το motocross μέσα στην πρωτεύουσα στο στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, και τους Έλληνες αναβάτες κόντρα σε ξένο ποιοτικό ανταγωνισμό, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή. Μια άλλη σημαντική εξέλιξη που έφεραν τα ’90s στο ελληνικό motocross, ήταν η έναρξη των κατηγοριών Mini και Junior, δημιουργώντας μια νέα τάξη πραγμάτων στους ελληνικούς αγώνες, με παιδιά να μπορούν πλέον να συμμετέχουν σε αυτούς, ακολουθώντας βέβαια τα πρότυπα του εξωτερικού.

Με την χρυσή εποχή να απομακρύνεται ολοένα και πιο πολύ από το ελληνικό motocross, τα πρώτα χρόνια της νέας χιλιετίας, απέδειξαν ότι το άθλημα ήταν πολύ σκληρό για να πεθάνει. Με την αρχή του σπορ να χάνει την δύναμη της, ήταν φανερό ότι θα έπρεπε να βρεθεί μια άλλη λύση για να υπάρχει συνέχεια και σύντομα οι συζητήσεις περί αθλητικής Ομοσπονδίας άρχισαν να γίνονται πιο ουσιαστικές, αποκτώντας όλο και περισσότερους οπαδούς. Το άθλημα του motocross ήταν αυτό που πρωτοστάτησε σε αυτή την νέα ιδέα αλλά ταυτόχρονα είναι και αυτό που επωφελήθηκε περισσότερο καθώς ο ανταγωνισμός των τριών υποψήφιων Ομοσπονδιών(ΟΜΕ, ΑΜΟΤΟΕ, ΠΟΜ), έφερε πολλούς αγώνες, άλλους κακούς και άλλους καλούς, το κυριότερο όμως είναι δημιουργήθηκαν νέες πίστες και νέοι διοργανωτές, σε μια εποχή που η κατάσταση έδειχνε να οδηγείται σε τέλμα. Μετά από μια εποχή διπλών πρωταθλημάτων, το 2011 η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού αναγνώρισε την ΑΜΟΤΟΕ ως την Αθλητική Ομοσπονδία της αγωνιστικής μοτοσυκλέτας, κλείνοντας την εποχή ΕΛΠΑ των περίπου 40 ετών. Η αρχή του σπορ, δεν ήταν η μόνη αλλαγή που έφερε η αυγή της νέας χιλιετίας. Η παγκόσμια αγορά του αθλήματος είχε αλλάξει για ακόμα μια φορά προσανατολισμό, επαναφέροντας τους τετράχρονους κινητήρες ξανά στο προσκήνιο, καθώς οι οικολογικές ανησυχίες άρχισαν να επιβάλλονται στην γενικότερη μετακίνηση, και εξαίρεση δεν αποτελούσαν οι αγώνες. Αυτό έφερε νέους κανονισμούς και νέες κατηγορίες που απλά έδιναν μειονέκτημα βάσει κυβισμού, στους δίχρονους κινητήρες. Tα 125 έγιναν ΜΧ2 και τα 250 ΜΧ1, ονομασίες που ακολουθούν τις κατηγορίες μέχρι και σήμερα. Επίσης η ηλικιακή ψαλίδα των αγωνιζόμενων είχε μεγαλώσει, με πολύ νέους αλλά και πολύ μεγάλους να λαμβάνουν μέρος στους αγώνες, φέρνοντας νέες ηλικιακές κατηγορίες για τα παιδιά όπως προαναφέραμε, αλλά και για τα “μεγάλα παιδιά” που πλέον μπορούσαν να αγωνιστούν επί ίσοις όροις ηλικιακά, στις κατηγορίες OPEN και Senior. To motocross έδειχνε ότι επιτέλους είχε αποκτήσει ηρεμία και θα μπορούσε να αναπτυχθεί σε νέες βάσεις όμως και πάλι οι συγκυρίες δεν ήταν ευνοϊκές, με την οικονομική κρίση να αποτελεί τροχοπέδη στην όποια εξέλιξη θα μπορούσε να επιτευχθεί.

Το μεγάλο πλήγμα της οικονομικής κρίσης, ήταν για το ελληνικό motocross το τέλος του Athens Supercross. Η 15η και τελευταία διοργάνωση του 2012, δεν είχε να ζηλέψει τίποτα από τις προηγούμενες, όμως το ενδιαφέρον του κόσμου αλλά και των χορηγών ήταν περιορισμένο, κλείνοντας με αυτόν τον τρόπο ένα σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία του αθλήματος.

Μετά από 50 χρόνια ελληνικού motocross φτάσαμε στο σήμερα, όπου το άθλημα συνεχίζει να μάχεται κόντρα στα σημεία των καιρών. Βρισκόμαστε στην περίοδο όπου ο κόσμος μας προσπαθεί να ξεπεράσει την περίοδο της πανδημίας Covid-19 και αξίζει να σημειώσουμε ότι το motocross, είναι από τα λίγα μηχανοκίνητα αθλήματα που κατάφεραν μέσα σε αυτή την περίοδο, να ολοκληρώσουν αξιοπρεπή πρωταθλήματα και να βγάλουν πρωταθλητές. Παράλληλα, σημειώθηκαν αλλαγές στην νομοθεσία των Σωματείων από το Υπουργείο Αθλητισμού, γεγονός που δυσκόλεψε(να εναρμονιστούν) και περιόρισε αρκετά Σωματεία που πραγματοποιούσαν αγώνες στις πίστες που διαθέτουν. Αυτή η μεταβατική περίοδος των Σωματείων, ακόμα υφίσταται αλλά φαίνεται ότι η κατάσταση αρχίζει και βελτιώνεται, με τους δυνατούς διοργανωτές και τις καλά οργανωμένες πίστες, να αρχίζουν σιγά σιγά να αναλαμβάνουν αγώνες.

Με αυτή την σύντομη, ανασκόπηση θα μπορούσαμε να πούμε, των 50 Χρόνων του Ελληνικού Motocross είδαμε το πως ξεκίνησε και την πορεία που διέγραψε το άθλημα για να φτάσει στο σήμερα. Όσο δύσκολες κι αν ήταν η καταστάσεις, το ελληνικό motocross κατάφερε να έχει συνέχεια, και μέσα σε αυτά τα 50 χρόνια δεν υπήρξε χρονιά που να μην πραγματοποιήθηκαν αγώνες. Με εξαίρεση κάποιες κατηγορίες των πρώτων χρόνων, πάντα υπήρχαν πρωταθλητές ή κυπελλούχοι. Κλείνοντας αξίζει να αναφέρουμε το γεγονός ότι το Ελληνικό motocross είχε σημαντική συνεισφορά στο παγκόσμιο χώρο του αθλήματος, διοργανώνοντας αγώνες του παγκοσμίου, του ευρωπαϊκού και βαλκανικού πρωταθλήματος ενώ είχε πολυετή συμμετοχή στο Motocross των Εθνών, με Εθνικές ομάδες.